| 1389 | Przekształcenie szkoły kolegiackiej w Kaliszu w Kolonię Akademicką – szkołę pod opieką Akademii Krakowskiej. |
|---|---|
| 1390 | Książę wołogoski Warcisław VII składa w Pyzdrach hołd lenny królowi Władysławowi Jagielle, zobowiązując się wspierać wojsko polskie w wojnie z Krzyżakami. |
| 1394 | Poznań otrzymuje prawo składu (Kalisz w 1404). |
| 1409 | Zniszczenie Wałcza przez Krzyżaków. |
| 2 V 1417 | Zawarcie w Sanoku trzeciego małżeństwa przez Władysława Jagiełłę z Elżbietą Granowską, wdową po staroście generalnym Wielkopolski Wincentym z Granowa (powiat grodziski). |
| 19 VI 1419 | Król Władysław Jagiełło z żoną Elżbietą wita w Pobiedziskach posłów powracających z soboru w Konstancji. |
| 1424 | Tuż po Bożym Narodzeniu gości w Poznaniu król Danii Eryk I, udający się do Krakowa na koronację królowej Zofii, czwartej żony Władysława Jagiełły. |
| 1425 | Powracający z Palestyny Eryk I, król Danii, spędza święta wielkanocne w Kaliszu wraz z królem Władysławem Jagiełłą i jego świeżo poślubioną żoną Zofią Olszańską (Sonką). |
| 1426 | Wałcz odwiedza król Władysław Jagiełło, objeżdżając zamki i miasta pogranicza. |
| 1433 | Ślub na zamku poznańskim Marii – siostrzenicy Władysława Jagiełły, a córki księcia mazowieckiego Siemowita IV – z księciem słupskim Bogusławem IX. |
| 1452 | Kazimierz Jagiellończyk zakazuje kupcom polskim jeździć do Wrocławia, który wówczas znajdował się w czeskim władaniu i pobierał wysokie cła; w zamian ustanawia wielkie jarmarki w Poznaniu, Kaliszu i Wieluniu. |
| 1458 | Spisanie miast wielkopolskich i określenie, ile każde z nich, stosownie do wielkości, ma wysłać żołnierzy celem niesienia pomocy grodowi malborskiemu. Decyzję podjął sejmik średzki. Poznań wysłał 60 żołnierzy pieszych, Kościan – 40, Kalisz – 30, Gniezno, Koźmin, Śrem, Środa Wielkopolska, Wschowa – 20, Gostyń, Koło, Konin, Międzyrzecz, Oborniki, Pobiedziska, Rogoźno, Września, Żnin – 15. Najmniejsze miasta wysłały po 1 żołnierzu, a były to m.in. Dobrzyca, Obrzycko, Opalenica, Wieleń. |
| 1475 | Ślub na zamku poznańskim Jadwigi – córki Kazimierza Jagiellończyka – z księciem bawarskim Jerzym. |
| 29 V 1493 | Na zamku poznańskim Janowi Olbrachtowi składa hołd lenny mistrz krzyżacki Hans von Tieffen. |
| 1496 | Konstytucja sejmowa potwierdza Środę Wielkopolską jako miejsce sejmików szlachty z województw poznańskiego i kaliskiego (najwcześniejszy z odnotowanych zjazdów szlachty w Środzie miał miejsce w 1378). |
| 16 VII 1519 | Otwarcie w Poznaniu przez bp. Jana Lubrańskiego kolegium humanistycznego, zwanego Akademią Lubrańskiego . |
| 1534 | Na sejmiku w Środzie Wielkopolskiej powstaje pierwsza instrukcja sejmowa, domagająca się szerszego stosowania w życiu urzędowym języka polskiego zamiast łaciny. |
| 1536 | Pożar Poznania; miasto odbudowuje się w formie renesansowej. |
| 1539 | We Wschowie bawi król Zygmunt I Stary wraz z senatorami. |
| 1543 | Starosta generalny Wielkopolski Andrzej Górka organizuje w swym poznańskim pałacu zjazd, na którym omówiono sytuację protestantów na terenie Niemiec, Śląska, Wielkopolski i Prus. W spotkaniu uczestniczyli: Albrecht Pruski (były wielki mistrz zakonu krzyżackiego) i Fryderyk Jerzy (książę brzesko-legnicki) wraz z synem. Górka zadziwił wszystkich przepychem swej poznańskiej siedziby. |
| 1548 | Do Wielkopolski przybywają, życzliwie przyjęci przez starostę generalnego Wielkopolski Andrzeja Górkę, bracia czescy wygnani z Czech przez Ferdynanda I; niektórzy z nich pozostali w miasteczkach Górków: Szamotułach, Koźminie i Kórniku. Szybko zyskują poparcie zamożnej i średniej szlachty z całej Wielkopolski. Głównym ośrodkiem braci czeskich staje się Leszno. |
| 13 III 1550 | Zawarcie umowy pomiędzy Radą Miejską z Janem Baptystą Quadro z Lugano na przebudowę ratusza w Poznaniu. |
| 23 VI 1573 | Otwarcie kolegium jezuickiego, drugiej w Poznaniu uczelni o charakterze wyższym. |
| 21 II 1574 | Henryk Walezy – pierwszy polski władca elekcyjny – przybywa do Polski na koronację, witany przez Wielkopolan w Międzyrzeczu; w drodze do Krakowa zatrzymuje się w Poznaniu oraz na zamku w Kórniku. |
| 1599 | Ukazuje się pełne tłumaczenie Biblii na język polski, dokonane przez Jakuba Wujka, jezuitę urodzonego w Wągrowcu. |
| 1611 | Król Zygmunt III Waza wydaje przywilej podnoszący kolegium jezuickie w Poznaniu do godności uniwersytetu. Przywilej ten nadawał uczelni poznańskiej podobne upoważnienia, jakie posiadała Akademia Krakowska. Przywilej ten nie został wykorzystany, dwa lata później bullą papieską zostały potwierdzone upoważnienia akademickie tylko dla uczelni krakowskiej. |
| 1612-30 | W Łobżenicy istnieje prywatna mennica; później bito w niej monety nielegalne, tzw. kwartniki łobżenickie. |
| 1618 | Z kościoła Franciszkanów w Kaliszu wyrusza pielgrzymka Bractwa Męki Pańskiej na Jasną Górę do Częstochowy. Zwyczaj ten kontynuowany jest do dnia dzisiejszego. |
| 25 VII 1655 |
Szwedzki „potop ”; pospolite ruszenie szlachty wielkopolskiej pod dowództwem Andrzeja Karola Grudzińskiego i Krzysztofa Opalińskiego kapituluje pod Ujściem nad Notecią przed armią szwedzką pod dowództwem feldmarszałka Arvida Wittenberga. W krótkim czasie Szwedzi opanowują całą Wielkopolskę. Nie dotrzymują warunków zawartych w umowie: grabią i niszczą miasta oraz osady na terenie Wielkopolski. Krzysztof Żegocki, starosta babimojski, tworzy jeden z pierwszych w dziejach Rzeczypospolitej oddział partyzancki do walki ze Szwedami (zdobycie Kościana, walki pod Wieluniem, Krzepicami i obrona Jasnej Góry). |
| 18 IV 1657 | Jan Kazimierz wydaje uniwersał o pospolitym ruszeniu dla Wielkopolski, wyznaczając Kalisz jako miejsce koncentracji wojsk. |
| 26 XI 1657 |
Narada wojskowa w Poznaniu z udziałem hetmana Stefana Czarnieckiego. W Krotoszynie zmarł astronom Aleksy Sylvius (ur. 1593), student kolegium jezuickiego w Kaliszu, uczeń niderlandzkiego jezuity Karola Malaperta. Przebywał w Niderlandach, później w Madrycie, a pod koniec życia wrócił do Polski. Wynalazł peryskop; pierwszy w Polsce używał lunety do badania plam słonecznych. |
| 1658 | Pod Człopą odbywa się koncentracja wojsk Stefana Czarnieckiego, który stąd przez Międzyrzecz wyruszył na pomoc walczącej ze Szwedami Danii. |
| 1662 | Założenie w Wałczu „Akademii”, czyli gimnazjum jezuitów, w którym uczyła się katolicka młodzież szlachecka z północnej Wielkopolski, Pomorza i Brandenburgii. |
| 13 VII 1666 | Bitwa pod Mątwami k. Inowrocławia z rokoszanami Jerzego Lubomirskiego, występującymi przeciwko królowi Janowi Kazimierzowi. Wojska królewskie w sile 20 tys. żołnierzy, dowodzone przez Jana Sobieskiego, poniosły klęskę walcząc przeciwko 12 tys. rokoszan. |
| 1683 | W sanktuarium Matki Boskiej w Skrzatuszu Jan III Sobieski modli się przed wyprawą wiedeńską, a po zwycięstwie przesyła do Skrzatusza liczne dary. |
| 1687-94 | Starosta nowodworski i wojewoda poznański Wojciech Breza wznosi w Skrzatuszu nowy kościół jako wotum za zwycięstwo pod Wiedniem. |
| 1697-1763 | August II Mocny i August III odbywali kilkakrotnie posiedzenia senatu oraz przyjmowali zagraniczne poselstwa w ratuszu we Wschowie, położonej w połowie drogi z Drezna do Warszawy. Obaj królowie rezydowali w mieście przez kilka tygodni; Wschowa w ten sposób pełni funkcję drugiej, nieformalnej stolicy Polski. |
| 1700-21 | Wojna północna – przemarsze przez Wielkopolskę wojsk szwedzkich, saskich i rosyjskich. We wsi Stary Dworek k. Skwierzyny przebywają w pewnych odstępach czasu władcy zaangażowani w wojnie północnej: August II Mocny (król Polski i Saksonii), Karol XII (król Szwecji) i Piotr Wielki (car Rosji). |
| 1704 | 12 VII • Szlachta przeciwna Augustowi II Mocnemu podczas zwołanej elekcji wybiera na króla Polski Wielkopolanina – Stanisława Leszczyńskiego, popieranego przez króla szwedzkiego Karola XII. |
| 4 X 1705 | Koronacja Stanisława Leszczyńskiego na króla Polski (pierwsza w dziejach koronacja w Warszawie, w katedrze św. Jana). |
| 13 II 1706 | Rozbicie armii saskiej w trakcie bitwy pod Osową Sienią k. Wschowy. |
| 29 X 1706 | Zwycięstwo pod Kaliszem wojsk sasko-rosyjsko-polskich Augusta II Mocnego nad wojskami szwedzko-polskimi. |
| 1709 | Król Stanisław Leszczyński zmuszony do opuszczenia Polski (akt abdykacji podpisuje dopiero 5 XII 1712); władzę w Polsce przejmuje August II Mocny. |
| 1715 | Zniszczenia w Poznaniu w czasie walk konfederatów tarnogrodzkich, występujących przeciw wzmocnieniu władzy króla. |
| 1719 | Przybycie pierwszych osadników bamberskich w okolice Poznania. |
| 1725 |
Maria, córka króla Stanisława Leszczyńskiego i Katarzyny z Opalińskich, zostaje królową Francji, poślubiając króla Ludwika XV (15 VIII per procura i 5 IX w Fontainebleau). Przez Wielkopolskę przeszły huraganowe wiatry, wyrządzając wielkie szkody m.in. w Kaliszu. W Poznaniu wieczorem 18 VI nadciągnęła wichura niszcząc wieże kościołów; katedralnego i farnego św. Marii Magdaleny, dach kościoła Dominikanów, wieżę ratusza, liczne kamienice i domy, a także zabudowę w podmiejskich wsiach: Wildzie, Jeżycach, Górczynie, Luboniu, Boninie, Sołaczu, Winiarach i na Szelągu. |
| 12 IX 1733 | Ponowny wybór Stanisława Leszczyńskiego (popieranego przez Francję) na króla Polski. |
| 1735 | W Czerniejewie rodzi się „ojciec gramatyki polskiej” Onufry Kopczyński. |
| 27 I 1736 | Stanisław Leszczyński abdykuje i opuszcza kraj udając się do Francji, gdzie obejmuje w dożywocie księstwo Lotaryngii i Baru. |
| 1755 | We Wschowie August III przyjmuje poselstwo tureckie; jest to szczególnie okazałe spotkanie z udziałem całego dworu oraz szlachty koronnej i litewskiej. |
| 1759 | Działania zbrojne wojsk pruskich przeciwko stacjonującym w Wielkopolsce wojskom rosyjskim. |
| 1761 | W Rydzynie, w podzięce za uniknięcie dżumy, zostaje wzniesiony na rynku pomnik Świętej Trójcy, jedyny w Wielkopolsce. |
| 1768-72 | Zawiązanie konfederacji barskiej. Walki konfederatów na terenie Wielkopolski. |
| 29 I 1770 | Bitwa konfederatów barskich pod Kcynią. |
| 5 VIII 1772 | Pierwszy rozbiór Polski na mocy aktu podpisanego przez Austrię, Prusy i Rosję w Petersburgu; bezprawnie, wbrew temu aktowi zostają włączone do Prus ziemie północnej i północno-wschodniej Wielkopolski. |
| 22 II 1773 | Założenie w Trzemesznie przez księdza Michała Kosmowskiego Collegium Tremesnensis (przyszłe gimnazjum). |
| 3 X 1780 | Założenie w Poznaniu loży masońskiej nazwanej „Stałość uwieńczona”. |
| 6 XI 1782 | W Poznaniu Wojciech Bogusławski zakłada „teatrum polskie”. |
| 30 I 1793 | Drugi rozbiór Polski. Prusy zajmują resztę Wielkopolski i tworzą z jej ziem nową prowincję – Prusy Południowe. Wielkopolanie jako jedyni w kraju stawiają opór wkraczającym wojskom zaborcy – walki w Kargowej k. Wolsztyna (27 I), Sierakowie k. Rawicza i w rejonie Gniezna (6-8 II). |
