Styl słowiański
Mieszkający tu Polacy mieli ograniczone możliwości odpowiedzi na te poczynania. A jednak udało się znaleźć stosowną formę architektoniczną – styl słowiański, który po latach został nazwany „kostiumem narodowym”. Za patriotyczne uznano stosowanie przy wznoszonych budowlach form przypominających czasy świetności Polski. Takim kryteriom odpowiadał styl barokowy – ozdobny, a zarazem miękki, przy tym nieobciążony wspomnieniami z okresu obcej ekspansji. Dobre wspomnienia na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego budził też klasycyzm.
Znakomitym przykładem, w jaki sposób za pomocą architektury można było przekazywać wartości narodowe, jest kościół w Smogulcu (powiat wągrowiecki). Hrabia Bogdan Hutten-Czapski, choć ściśle współpracujący z władzami niemieckimi, gdy przebudowywał w latach 1899-1901 wieżę świątyni, jej zwieńczenie kazał skopiować z hełmu Wieży Srebrnych Dzwonów katedry wawelskiej.
Czołowym twórcą tego prądu był Roger Sławski (1871-1963), wzięty architekt powstających w Wielkopolsce i poza nią dworów, pałaców i kościołów, znakomicie potrafiący w twórczy sposób adaptować do konkretnych potrzeb formy „narodowe”. Dziełem wspomnianego architekta są m.in. obecne neoklasyczne rozwiązania pałaców Sypniewskich w Skoraszewicach w powiecie gostyńskim (1909 r.), Plucińskich w Swadzimiu w powiecie poznańskim (przed 1910 r.) i Mycielskich w Wolsztynie (przed 1911 r.) czy neobarokowe skrzydła dworu Morawskich w Oporowie w powiecie leszczyńskim (1906 r.) oraz w tym samym stylu dwór Mielżyńskich w Chudobczycach w powiecie międzychodzkim (ok. 1907 r.). Interesujące połączenie form klasycystycznych i renesansowych R. Sławski zastosował w pałacu Ziołeckich w Węgierskiem w powiecie poznańskim (przed 1914 r.). Ciekawe, że ten architekt formę neoklasyczną zastosował także do pałacu książąt Hochbergów w Dłoni w powiecie rawickim (1912-13).
Dla pałacu Czarneckich w Raszewach w powiecie jarocińskim (1887-88, proj. Z. Gorgolewski) wybrano formę neobarokową, pałacyk Kęszyckich w Błociszewie w powiecie śremskim (1895 r., proj. Kazimierz Skórzewski) ma dekorację neorokokową. Wyraźnie narodowy charakter, nawiązujący do przeszłości tej wsi, ma neoklasyczny pałac w Winnej Górze w powiecie średzkim (1910 r., proj. Stanisław Borecki). Do tego nurtu zaliczyć też trzeba wzniesiony w tym samym stylu pałac Lipskich w Górznie w powiecie ostrowskim (1912 r., proj. Kazimierz Ruciński). Szeroko znane są XIX-wieczne rezydencje Działyńskich w Kórniku i Czartoryskich w Gołuchowie, przebudowane z dawnych zamków. Trzecią tego rodzaju siedzibę rozpoczęto budować dla Czartoryskich w Starym Sielcu (powiat rawicki).