Odzież obok pożywienia i budynku mieszkalnego należy do najważniejszych elementów kultury służących do zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka. Od wieków strój chronił przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi, a także wyrażał pozycję społeczną, stan posiadania, podkreślał zamożność.

Ubiór wiejski był także widoczną oznaką przynależności do określonej grupy terytorialnej – z dumą noszonym jej symbolem. Wyrażał także, tak wyraźny w kulturze ludowej, podział czasu na codzienny – roboczy oraz czas niezwykły – odświętny, uroczysty. Strój również dostarczał konkretnych informacji o osobach, które go używały. Po elementach stroju, kolorze, rodzaju materiałów, sposobie dobierania detali rozpoznać można było mężatkę, gospodarza i odróżnić ich od panny na wydaniu czy parobka.

Ubiory chłopskie już w średniowieczu w zdecydowany sposób różniły się od ubiorów szlachty czy mieszczan. Charakteryzowały się prostotą i użytkowym krojem, dostosowanym do pracy fizycznej. Wyrabiano je z tanich materiałów: surowego lnu, konopi oraz samodziałowych tkanin wełnianych. Stan wielowiekowego poddaństwa i ubóstwa odzwierciedlony był w skromnym chłopskim ubiorze.

Dopiero w XIX w. wraz z uwłaszczeniem ludności chłopskiej nastąpił dynamiczny rozwój zapotrzebowania na coraz bogatsze i barwniejsze stroje. Rosnąca zamożność wielkopolskich chłopów pozwoliła wreszcie na korzystanie z coraz dostępniejszych materiałów fabrycznych, tekstylnych, galanteryjnych oraz usług krawieckich, szewskich oraz kuśnierskich. Wyroby te poprzez sklepy, jarmarki i wędrownych kupców docierały na wieś znajdując tam wymagającego odbiorcę. Bardzo często miejskie manufaktury dostosowywały swoje wyroby do gustów kolorystycznych i wzorniczych konkretnych grup regionalnych. Także lokalni kupcy znakomicie orientowali się w miejscowych tendencjach mody ludowej, oferując do sprzedaży w określonych kolorach wstążki, chusty, rodzaje materiałów (tiule, batysty itp.).

Na terenie Wielkopolski zachowały się również bardzo stare elementy stroju, które dawniej występowały w innych regionach kraju. Należą do nich charakterystyczne pasiaki – duże wełniane chusty służące do okrywania ramion podczas chłodu, zapinane na specjalną zapinkę. Pasiaki te tkane były na lnianej osnowie w paski: czarno-niebieskie, czerwono-zielone, czarno-czerwone, czerwono-żółte. Tkaniny te nazywano w środkowej Wielkopolsce pstruchami lub kuderkami w zachodnich powiatach. Noszone one były przez starsze kobiety do stroju świątecznego.
W stroju męskim w kilku regionach zachowały się tradycyjne elementy widoczne w stroju drużby weselnego – ozdobny bat oraz ozdobny ręcznik do przepasania.

Strój wielkopolski noszony dawniej, niezależnie od licznych swoich odmian, posiada pewne cechy charakterystyczne, które odróżniały go od ubioru mieszkańców innych regionów kraju. W stroju męskim istotna jest kolorystyka ubioru, w którym dominującymi kolorami są granat, czerń oraz czerwień w różnych odcieniach, od cynobru w stroju szamotulskim do amarantu na Biskupiźnie. Typowe dla wielkopolskich męskich strojów jest zachowanie pewnych stałych dla danego regionu zestawów odzieży wierzchniej. Przykładowy zestaw odświętny składał się z: sukiennych spodni i jaki, czyli marynarki zapinanej na dwa rzędy metalowych guzików, kaftana bez rękawów, katany lub wołoszki (rodzaj długiego płaszcza) oraz czarnego filcowego kapelusza, który zastąpił używane wcześniej rogatywki i czapki z sukna i baraniej skóry, tzw. wścieklicy. Do kompletu należały także buty o usztywnionych cholewkach. Strój męski w Wielkopolsce nie miał zbyt wielu elementów dekoracyjnych, ważny był przede wszystkim rodzaj materiału, staranność kroju i szycia oraz kolorystyka.

W stroju kobiecym z kolei zwracano uwagę na niezwykłe bogactwo form i technik nakryć głowy. Tylu różnych czepców, kopek o takim zróżnicowaniu stosowanych haftów i krojów jest trudno spotkać w innych częściach kraju. Każdy region szczycił się swoim charakterystycznym typem czepka. W okolicach Leszna nosiło się małe tiulowe czepki, natomiast w Kaliskiem obowiązywały wielkie czepce z usztywnioną główką. W Ołoboku (powiat ostrowski) noszono czepki, których denko opadało na kark, a specjalnie wysunięta koronka przykrywała twarz. Poznańskie Bamberki nosiły małe tiulowe czepki z długimi wstęgami wiązanymi w taki sposób, by ukazać ich haftowane końce. Większość tych nakryć głowy, przechowywanych z pokolenia na pokolenie, stanowi dziś prawdziwe arcydzieła sztuki hafciarskiej. Niewiele jest także osób, które umieją je prać i układać misterne zwoje tiulek, czyli rurkowatych wykończeń czepców.

Do najbardziej znanych w Wielkopolsce należą stroje szamotulskie, biskupiańskie, z Dąbrówki Wielkopolskiej oraz Bambrów z Poznania.