• Przejdź do menu głównego
  • Przejdź do treści strony
  • Przejdź do wyszukiwarki
  • Przejdź do mapy serwisu i danych kontaktowych
Logo serwisu Regionwielkopolska.pl Logo serwisu Regionwielkopolska.pl
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Twój schowek (0)

Regionwielkopolska.pl - wszystko o Wielkopolsce

Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
Twój schowek (0)
A- A A+
A
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Strona główna | Kultura ludowa | Stroje regionalne

Stroje regionalne

  • Grupy regionalne
  • Stroje regionalne
    • Strój Bamberek z Poznania
    • Strój biskupiański
    • Strój szamotulski
    • Strój z Dąbrówki Wielkopolskiej
  • Folklor muzyczny
  • Folklor taneczny
    • Chodzony
    • Oberki
    • Przodek
    • Tańce naniesione
    • Wiatraki
    • Wiwaty
  • Gwara
    • Podręczny słownik gwary poznańskiej
  • Zwyczaje regionalne
    • Wiosna
    • Lato
    • Jesień
    • Zima
  • Legendy
  • Budownictwo wiejskie
    • Zagrody
    • Skanseny
    • Wiatraki, kuźnie, młyny
  • Kuchnia regionalna

Stroje regionalne

dział:

Kultura ludowa

komentarze: 3 (zobacz)
  • dodaj do schowka
  • usuń ze schowka

Odzież obok pożywienia i budynku mieszkalnego należy do najważniejszych elementów kultury służących do zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka. Od wieków strój chronił przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi, a także wyrażał pozycję społeczną, stan posiadania, podkreślał zamożność.

Ubiór wiejski był także widoczną oznaką przynależności do określonej grupy terytorialnej – z dumą noszonym jej symbolem. Wyrażał także, tak wyraźny w kulturze ludowej, podział czasu na codzienny – roboczy oraz czas niezwykły – odświętny, uroczysty. Strój również dostarczał konkretnych informacji o osobach, które go używały. Po elementach stroju, kolorze, rodzaju materiałów, sposobie dobierania detali rozpoznać można było mężatkę, gospodarza i odróżnić ich od panny na wydaniu czy parobka.

Ubiory chłopskie już w średniowieczu w zdecydowany sposób różniły się od ubiorów szlachty czy mieszczan. Charakteryzowały się prostotą i użytkowym krojem, dostosowanym do pracy fizycznej. Wyrabiano je z tanich materiałów: surowego lnu, konopi oraz samodziałowych tkanin wełnianych. Stan wielowiekowego poddaństwa i ubóstwa odzwierciedlony był w skromnym chłopskim ubiorze.

Dopiero w XIX w. wraz z uwłaszczeniem ludności chłopskiej nastąpił dynamiczny rozwój zapotrzebowania na coraz bogatsze i barwniejsze stroje. Rosnąca zamożność wielkopolskich chłopów pozwoliła wreszcie na korzystanie z coraz dostępniejszych materiałów fabrycznych, tekstylnych, galanteryjnych oraz usług krawieckich, szewskich oraz kuśnierskich. Wyroby te poprzez sklepy, jarmarki i wędrownych kupców docierały na wieś znajdując tam wymagającego odbiorcę. Bardzo często miejskie manufaktury dostosowywały swoje wyroby do gustów kolorystycznych i wzorniczych konkretnych grup regionalnych. Także lokalni kupcy znakomicie orientowali się w miejscowych tendencjach mody ludowej, oferując do sprzedaży w określonych kolorach wstążki, chusty, rodzaje materiałów (tiule, batysty itp.).

Na terenie Wielkopolski zachowały się również bardzo stare elementy stroju, które dawniej występowały w innych regionach kraju. Należą do nich charakterystyczne pasiaki – duże wełniane chusty służące do okrywania ramion podczas chłodu, zapinane na specjalną zapinkę. Pasiaki te tkane były na lnianej osnowie w paski: czarno-niebieskie, czerwono-zielone, czarno-czerwone, czerwono-żółte. Tkaniny te nazywano w środkowej Wielkopolsce pstruchami lub kuderkami w zachodnich powiatach. Noszone one były przez starsze kobiety do stroju świątecznego.
W stroju męskim w kilku regionach zachowały się tradycyjne elementy widoczne w stroju drużby weselnego – ozdobny bat oraz ozdobny ręcznik do przepasania.

Strój wielkopolski noszony dawniej, niezależnie od licznych swoich odmian, posiada pewne cechy charakterystyczne, które odróżniały go od ubioru mieszkańców innych regionów kraju. W stroju męskim istotna jest kolorystyka ubioru, w którym dominującymi kolorami są granat, czerń oraz czerwień w różnych odcieniach, od cynobru w stroju szamotulskim do amarantu na Biskupiźnie. Typowe dla wielkopolskich męskich strojów jest zachowanie pewnych stałych dla danego regionu zestawów odzieży wierzchniej. Przykładowy zestaw odświętny składał się z: sukiennych spodni i jaki, czyli marynarki zapinanej na dwa rzędy metalowych guzików, kaftana bez rękawów, katany lub wołoszki (rodzaj długiego płaszcza) oraz czarnego filcowego kapelusza, który zastąpił używane wcześniej rogatywki i czapki z sukna i baraniej skóry, tzw. wścieklicy. Do kompletu należały także buty o usztywnionych cholewkach. Strój męski w Wielkopolsce nie miał zbyt wielu elementów dekoracyjnych, ważny był przede wszystkim rodzaj materiału, staranność kroju i szycia oraz kolorystyka.

W stroju kobiecym z kolei zwracano uwagę na niezwykłe bogactwo form i technik nakryć głowy. Tylu różnych czepców, kopek o takim zróżnicowaniu stosowanych haftów i krojów jest trudno spotkać w innych częściach kraju. Każdy region szczycił się swoim charakterystycznym typem czepka. W okolicach Leszna nosiło się małe tiulowe czepki, natomiast w Kaliskiem obowiązywały wielkie czepce z usztywnioną główką. W Ołoboku (powiat ostrowski) noszono czepki, których denko opadało na kark, a specjalnie wysunięta koronka przykrywała twarz. Poznańskie Bamberki nosiły małe tiulowe czepki z długimi wstęgami wiązanymi w taki sposób, by ukazać ich haftowane końce. Większość tych nakryć głowy, przechowywanych z pokolenia na pokolenie, stanowi dziś prawdziwe arcydzieła sztuki hafciarskiej. Niewiele jest także osób, które umieją je prać i układać misterne zwoje tiulek, czyli rurkowatych wykończeń czepców.

Do najbardziej znanych w Wielkopolsce należą stroje szamotulskie, biskupiańskie, z Dąbrówki Wielkopolskiej oraz Bambrów z Poznania.

Komentarze (3)

kitka1236356

2012-01-30 08:33:51

pomocne bardzo

janek

2013-03-01 15:15:51

mi tez przydatne

:)

2016-10-03 04:35:43

Dziękuje za pomoc w wypracowaniu z przyrki

Dodaj komentarz

Do wiadomości redakcji
( nie będzie publikowany )

Partnerzy

  • Radio Poznań
  • Głos Wielkopolski
  • Nasze Miasto
  • Koleje Wielkopolskie
Baza wiedzy
  • Dzieje Wielkopolski
  • Przyroda i jej ochrona
  • Kultura ludowa
  • Architektura
  • Wybitni Wielkopolanie
  • Turystyka
  • Wielkopolskie naj…
  • Ciekawostki
Katalog obiektów
  • Miejsca historyczne
  • Muzea
  • Obiekty drewniane
  • Obiekty sakralne
  • Parki krajobrazowe
  • Parki narodowe
  • Pomniki
  • Pomniki przyrody
  • Rezerwaty
  • Zamki, pałace, dwory
  • Pozostałe
Wydarzenia
  • Najbliższe wydarzenia
  • Przydatne informacje
  • Strony o Wielkopolsce
O nas
  • O nas
  • O Pracowni Krajoznawczej
  • Używamy pliki cookies

Patroni serwisu:

  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Instytucja kultury samorządu województwa Wielkopolskiego
© Copyrights by Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Polityka prywatności
  • Dostępność serwisu