• Przejdź do menu głównego
  • Przejdź do treści strony
  • Przejdź do wyszukiwarki
  • Przejdź do mapy serwisu i danych kontaktowych
Logo serwisu Regionwielkopolska.pl Logo serwisu Regionwielkopolska.pl
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Twój schowek (0)

Regionwielkopolska.pl - wszystko o Wielkopolsce

Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
Twój schowek (0)
A- A A+
A
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Strona główna | Kultura ludowa | Budownictwo wiejskie | Zagrody

Zagrody

  • Grupy regionalne
  • Stroje regionalne
    • Strój Bamberek z Poznania
    • Strój biskupiański
    • Strój szamotulski
    • Strój z Dąbrówki Wielkopolskiej
  • Folklor muzyczny
  • Folklor taneczny
    • Chodzony
    • Oberki
    • Przodek
    • Tańce naniesione
    • Wiatraki
    • Wiwaty
  • Gwara
    • Podręczny słownik gwary poznańskiej
  • Zwyczaje regionalne
    • Wiosna
    • Lato
    • Jesień
    • Zima
  • Legendy
  • Budownictwo wiejskie
    • Zagrody
    • Skanseny
    • Wiatraki, kuźnie, młyny
  • Kuchnia regionalna

Zagrody

dział:

Kultura ludowa

komentarze: 4 (zobacz)
  • dodaj do schowka
  • usuń ze schowka

W swojej tradycyjnej formie do początków XIX w. większość obiektów budownictwa wiejskiego – kościoły, chłopskie chałupy, budynki gospodarcze (stodoły, obory, spichrze) – wykonywano z drewna. Przez wiele wieków był to główny materiał budowlany, którego także i w Wielkopolsce nie brakowało. Drewno sosnowe, świerkowe, modrzewiowe stanowiło powszechnie dostępny surowiec. Było także stosunkowo łatwe w obróbce i przygotowaniu poszczególnych elementów konstrukcji. Zawodowi cieśle doskonale potrafili tak przygotować, czyli obrobić poszczególne części budowli, by etap jej stawiania przebiegał sprawnie i szybko. Budowa polegała na składaniu i dopasowywaniu poszczególnych belek konstrukcyjnych tworzących szkielet budowli, wypełnieniu ścian, które na końcu przykrywano dwu- lub czterospadowym słomianym lub trzcinowym dachem.

Najwcześniejsze przykłady drewnianego budownictwa mieszkalnego odnajdujemy w odkrytych osadach archeologicznych w Wielkopolsce. W Biskupinie znaleziono pozostałości chat o układzie jednej izby z paleniskiem, z sienią oraz podcieniem. Dalszy rozwój formy tego wczesnego jedno- lub dwuczęściowego domu przebiegał w dwóch kierunkach zależnych od usytuowania drzwi wejściowych. Umieszczenie ich w ścianie węższej – szczytowej – utworzyło formę domu tzw. wąskofrontowego. Natomiast drzwi wejściowe usytuowane w ścianie wzdłużnej stały się cechą tzw. domu szerokofrontowego. Obie odmiany wiejskiego budynku mieszkalnego zachowały się w ludowym budownictwie do dzisiaj.

Na początku XIX w. wiejska architektura drewniana w części Wielkopolski należącej do Prus została zastąpiona stopniowo budownictwem murowanym. Sprzyjały temu szybszy rozwój gospodarczy tej części Polski oraz nakazy prawne administracji pruskiej wynikające z akcji przeciwpożarowych. Z tych też przyczyn na wsi wielkopolskiej rzadziej dziś zobaczyć można stare, drewniane chaty, a także wyznaczyć jakieś charakterystyczne dla tego regionu cechy tradycyjnej architektury wiejskiej. Przyjmuje się, że dominującym dawniej typem budownictwa na terenie Wielkopolski były chaty z podcieniem nazywane potocznie „wystawne”.

Następnie chałupy rozbudowywano dodając kolejne pomieszczenia. W charakterystycznej dla budownictwa wielkopolskiego chacie z wejściem przez podcień w ścianie szczytowej wydłużano budynek, by uzyskać jedno lub dwa pomieszczenia nazywane komorami. W ten sposób powstała chata o następującym układzie: podcień, izba oraz jedna lub dwie komory. Podcienia podparte najczęściej trzema lub czterema słupami, nierzadko ozdobnie wycinanymi, chroniły wejście do chaty. Takie chałupy zachowały się do dziś w: Pyzdrach, Poniecu, Stęszewie i aż cztery w rynku w Rakoniewicach. Wiejskie chaty podcieniowe zobaczyć dziś można w skansenach w Dziekanowicach oraz Osieku.

Strony: 1 2 3 4

Komentarze (4)

Asia

2021-03-21 21:43:11

Bardzo dobry, szczegolowy opis aczkolwiek fajnie byloby zobaczyc zdjecia elementow o ktorych mowa bo dla amatora to ciezko rozszyfrowac co i jak wygladalo.

Jurek

2022-11-10 07:42:07

Urodzilem sie w Gniezno. Nasza mama dostala od ojca duzy dom pruska graniczna straznice na 2 rodziny, na granicy prusko rosyjskiej. Wies wtedy zostala podzielona na Szamarzewo I Samarzewo. Jurek z Melbourne

Jurek

2022-11-10 07:47:38

Masz ojciec byl ogrodnikiem w Gnieznie, a podczas WWII u Niemca na folwarku w Borkowie. W Szamrzewie byl tez palac I folwark jak w opisie.

Aleksandra Warczyńska

2022-11-14 08:26:38

O historii podzielonego Szamarzewa opowiada jedna z naszych gier terenowych https://regionwielkopolska.pl/artykuly-turystyka/wielkopolskie-questy-szamarzewo-niewidzialna-granica/ Pozdrawiamy serdecznie

Dodaj komentarz

Do wiadomości redakcji
( nie będzie publikowany )

Partnerzy

  • Koleje Wielkopolskie
Baza wiedzy
  • Dzieje Wielkopolski
  • Przyroda i jej ochrona
  • Kultura ludowa
  • Architektura
  • Wybitni Wielkopolanie
  • Turystyka
  • Wielkopolskie naj…
  • Ciekawostki
Katalog obiektów
  • Miejsca historyczne
  • Muzea
  • Obiekty drewniane
  • Obiekty sakralne
  • Parki krajobrazowe
  • Parki narodowe
  • Pomniki
  • Pomniki przyrody
  • Rezerwaty
  • Zamki, pałace, dwory
  • Pozostałe
Wydarzenia
  • Najbliższe wydarzenia
  • Przydatne informacje
  • Strony o Wielkopolsce
O nas
  • O nas
  • O Pracowni Krajoznawczej
  • Używamy pliki cookies

Patroni serwisu:

  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Samorząd Województwa Wielkopolskiego
© Copyrights by Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Polityka prywatności
  • Dostępność serwisu